15. Pozostałe aktywa niematerialne

w tysiącach złotych	31 grudnia 2013	31 grudnia 2012 (dane przekształcone)
Licencje, patenty, pozostałe koncesje, znaki towarowe	93.607	91.286
Koncesje poszukiwawczo - wydobywcze (1)	357.559	431.073
Aktywa niematerialne z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych (2)	198.439	15.356
Pozostałe	36.617 (3)	10.944
Razem	686.222	548.659

Aktywa z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych

Grupa ponosi nakłady na aktywa niematerialne w związku z poszukiwaniem i oceną zasobów mineralnych. W 2013 roku poniesione nakłady w kwocie 204.518 tys. zł dotyczyły głównie nabycia aktywów związanych ze złożem YME oraz złożami Heimdal (szerzej opisano w nocie 13). Wartość przepływów pieniężnych związanych z poniesionymi nakładami na aktywa niematerialne z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych w roku 2013 wynosiła 181.632 tys. zł (w roku 2012: 73.714 tys. zł), natomiast wartość zobowiązań inwestycyjnych związanych z tymi nakładami na dzień 31 grudnia 2013 roku wynosiła 21.233 tys. zł.

Grupa klasyfikuje aktywa niematerialne z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych do czasu gdy uzyska pewność technicznej wykonalności i ekonomicznej zasadności wydobywania tych zasobów. Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość aktywów niematerialnych, dla których potwierdzono techniczną wykonalność i ekonomiczną zasadność wydobywania zasobów mineralnych wynosiła 362.438 tys. zł (31 grudnia 2012: 434.949 tys. zł), a koszty ich amortyzacji w roku 2013 wynosiły 55.126 tys. zł (w roku 2012: 49.744 tys. zł). Aktywa te ujmowane są w pozycjach: Koncesje poszukiwawczo – wydobywcze oraz Pozostałe.

Odpisy z tytułu utraty wartości aktywów niematerialnych

Segment wydobywczy

W 2013 roku Grupa dokonała odpisów z tytułu utraty wartości aktywów niematerialnych w kwocie 31.164 tys. zł ( w roku 2012: 88.985 tys. zł). Odpisy dotyczyły norweskich koncesji poszukiwawczych oraz litewskich koncesji poszukiwawczo-wydobywczych, o których szerzej mowa poniżej.

W związku z brakiem pozytywnych rezultatów wierceń w ramach norweskich koncesji poszukiwawczych PL 498 oraz PL 497 Grupa dokonała odpisu z tytułu utraty wartości skapitalizowanych kosztów badań wykonanych w ramach norweskich koncesji poszukiwawczych w kwocie 4.744 tys. zł (8.856 tys. NOK). W roku 2012 wartość odpisu z tytułu utraty wartości tych koncesji wynosiła 74.481 tys. zł (133.145 tys. NOK).

Na dzień 31 grudnia 2013 roku przeprowadzono testy na utratę wartości poszczególnych licencji produkcyjnych związanych z koncesjami litewskimi w spółkach GK AB LOTOS Geonafta: AB LOTOS Geonafta (złoża Girkaliai, Kretinga, Nausodis), UAB Genciu Nafta (złoże Genciu). Grupa ustaliła wartość odzyskiwalną testowanych aktywów na poziomie ich wartości użytkowej oszacowanej metodą zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych.

W przypadku aktywów związanych ze spółką UAB Manifoldas (złoża Kłajpeda, Troba) nie przeprowadzono testów na utratę wartości, ponieważ kluczowe założenia przyjęte do alokacji ceny nabycia związanej z przejęciem przez AB LOTOS Geonafta pakietu kontrolnego spółki UAB Manifoldas nie uległy istotnym zmianom w stosunku do szacunków wykonanych w związku z ostatecznym rozliczeniem transakcji nabycia kontroli (patrz Nota 6).

Główne założenia przyjęte do ustalenia wartości odzyskiwanej testowanych aktywów niematerialnych na Litwie na dzień 31 grudnia 2013 roku były następujące:

• okres prognozy przepływów pieniężnych odpowiada okresowi planowanej eksploatacji,
• stopa dyskonta odpowiada średnioważonemu kosztowi kapitału i skalkulowana została na poziomie 11%,
• wolumeny produkcji zgodne z niezależnym raportem złożowym przygotowanym przez Miller & Lents z uwzględnieniem aktualnej informacji geologicznej,
• poziom nakładów inwestycyjnych odpowiada prognozowanej wielkości produkcji.

Na potrzeby szacunków przyjęto następujące założenia cen ropy naftowej w USD/bbl (za baryłkę ropy):

• na lata 2014 – 2016 na poziomie zgodnym z założeniami cenowymi przyjętymi na potrzeby sporządzenia budżetów spółek Grupy Kapitałowej LOTOS z uwzględnieniem średniorocznych notowań z lat 2011 - 2013,
• od roku 2017 ceny ropy naftowej są zbieżne z założeniami przyjętymi na potrzeby akwizycji przez LOTOS E&P Norge AS udziałów w aktywach Heimdal (transakcje nabycia aktywów pakietu Heimdal opisano w nocie 13).

W związku z dużą zmiennością rynku, w szczególności cen ropy naftowej istnieje możliwość wystąpienia racjonalnie uzasadnionych zmian przyjętych założeń i zmiany te mogą spowodować konieczność aktualizacji wartości bilansowej aktywów GK AB LOTOS Geonafta. W celu określenia wpływu kluczowych czynników na wyniki testów przeprowadzono analizę wrażliwości przy następujących założeniach: cena ropy naftowej -15% to +15%, wolumen produkcji -15% to 15%, kurs USD/LTL -15% to +15%. Na dzień 31 grudnia 2013 w wyniku przeprowadzonych testów na utratę wartości dokonano odpisu aktualizującego aktywa w wysokości 26.420 tys. zł (21.663 tys. LTL), związane ze złożem Girkaliai w wysokości 7.943 tys. zł (6.513 tys. LTL) oraz złożami spółki UAB Minijos Nafta w wysokości 18.477 tys. zł (15.150 tys. LTL).

Na dzień 31 grudnia 2012 aktualizacja wartości aktywów niematerialnych związanych z koncesjami litewskimi wynikała przede wszystkim z ujawnienia nowej informacji geologicznej skutkującej obniżeniem szacunku wielkości zasobów złóż. W wyniku przeprowadzonych testów na utratę wartości, które przeprowadzono odrębnie dla każdego aktywa generującego samodzielnie środki pieniężne, tj. dla złóż Girkaliai, Kretinga i Nausodis dokonano odpisu aktualizującego aktywa związane ze złożem Kretinga w wysokości 14.504 tys. zł (12.000 tys. LTL).

Do kalkulacji przyszłych przepływów pieniężnych dla testów wykonanych na dzień 31 grudnia 2012 roku zastosowano profile produkcyjne według aktualnych raportów złożowych sporządzonych przez niezależnego doradcę branżowego (podstawą generowania środków pieniężnych przez ww. testowane aktywa jest wydobycie ropy naftowej a profile produkcyjne warunkują okres szczegółowej prognozy przepływów pieniężnych dla każdego ze złóż). Analizowane przepływy pieniężne w okresach produkcyjnych uwzględniały przychody ze sprzedaży ropy naftowej, koszty operacyjne oraz nakłady inwestycyjne niezbędne do prowadzenia działalności wydobywczej złóż, a uzyskane wartości przepływów pieniężnych zostały zdyskontowane w celu wyrażenia przyszłych płatności w wartości bieżącej. Do dyskontowania zastosowano średni ważony koszt kapitału po opodatkowaniu, którego wartość oszacowano na poziomie 11%. Ponieważ efekty finansowe eksploatacji danego złoża ropy naftowej wykazują dużą wrażliwość na zmiany cen sprzedaży ropy naftowej a poziom tych cen podlega częstym fluktuacjom rynkowym, w celu uniknięcia sytuacji, w której rewaluacja składników aktywów odbywa się po ich każdorazowej zmianie, Grupa zastosowała podejście przedziałowe w testowaniu wartości posiadanych złóż uwzględniając zmienność następujących parametrów: cena ropy +/- 15%, wolumeny produkcyjne +/- 15%, kurs USD/LTL +/- 15%. Przeprowadzone testy wykazały, iż wartość księgowa złóż Girkaliai i Nausodis mieściła się na dzień 31 grudnia 2012 roku w zakresach określonych testem przedziałów. W przypadku złoża Kretinga wartość bilansowa testowanych aktywów była wyższa niż wartości wyceny przedziałowej tego złoża, co skutkowało dokonaniem ww. odpisu aktualizującego jego wartość.

W poniższej tabeli przedstawiono pozycje, w których ujęto amortyzację pozostałych aktywów niematerialnych:

w tysiącach złotych	za rok zakończony 31 grudnia 2013	za rok zakończony 31 grudnia 2012 (dane przekształcone)
Koszt własny sprzedaży	56.679	51.267
Koszty sprzedaży	472	1.380
Koszty ogólnego zarządu	11.197	9.590
Zmiana stanu produktów oraz korekta kosztu własnego	108	108
Razem	68.456	62.345

Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość pozostałych aktywów niematerialnych stanowiących zabezpieczenie zobowiązań Grupy wynosiła 150.364 tys. zł. Zabezpieczenie ustanowione było na nabytych aktywach Heimdal (szerzej opisano w nocie 13). Na dzień 31 grudnia 2012 roku na aktywach niematerialnych nie ustanowiono zabezpieczeń.

Na dzień 31 grudnia 2013 roku nie ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej przyszłe zobowiązania umowne Grupy dotyczące nakładów na aktywa niematerialne wynosiły 9.263 tys. zł (31 grudnia 2012: 8.039 tys. zł).

Zmiany stanu pozostałych aktywów niematerialnych

w tysiącach złotych	Nota	Licencje, patenty, pozostałe koncesje, znaki towarowe	Koncesje poszukiwawczo - wydobywcze	Aktywa niematerialne z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych	Pozostałe	Razem
Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2013 (dane przekształcone)		163.626	527.054	159.305	32.978	882.963
Zakup		-	-	41.890	25.573 (1)	67.463
Nabycia aktywów Heimdal	13	-	-	162.628	-	162.628
Z rozliczenia rzeczowych aktywów trwałych w toku budowy		12.562	-	-	2.912	15.474
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych		-	7.612	(30.788)	(473)	(23.649)
Aport nakładów na zagospodarowanie złóż B-4, B-6 do spółki Baltic Gas Sp. z o.o. i wspónicy sp. k. (2)		-	-	(1.430)	(327)	(1.757)
Likwidacja		(179)	-	-	(14)	(193)
Pozostałe		(265)	-	-	308	43
Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2013		175.744	534.666	331.605	60.957	1.102.972
Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2013 (dane przekształcone)		72.337	81.773	7.121	22.008	183.239
Amortyzacja		10.249	54.548	1.411	2.248	68.456
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych		-	354	-	(293)	61
Aport nakładów na zagospodarowanie złóż B-4, B-6 do spółki Baltic Gas Sp. z o.o. i wspónicy sp. k. (2)		-	-	(1.317)	(87)	(1.404)
Likwidacja		(172)	-	-	(10)	(182)
Pozostałe		(252)	-	-	420	168
Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2013		82.162	136.675	7.215	24.286	250.338
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości 1 stycznia 2013		3	14.208	136.828	26	151.065
Utworzenie		-	26.420	4.744	-	31.164
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych		-	(196)	(15.079)	-	(15.275)
Wykorzystanie / Rozwiązanie		-	-	(542)	-	(542)
Pozostałe		(28)	-	-	28	-
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości 31 grudnia 2013		(25)	40.432	125.951	54	166.412
Wartość księgowa netto 31 grudnia 2013		93.607	357.559	198.439	36.617	686.222

w tysiącach złotych	Licencje, patenty, pozostałe koncesje, znaki towarowe	Koncesje poszukiwawczo - wydobywcze	Aktywa niematerialne z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych	Pozostałe	Razem
Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2012	150.007	403.716	87.880	29.834	671.437
Zakup	180	-	73.714	805	74.699
Z rozliczenia rzeczowych aktywów trwałych w toku budowy	15.518	-	-	2.419	17.937
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	(33.245)	(2.289)	(80)	(35.614)
Objęcie kontrolą (GK AB LOTOS Geonafta) (1)	-	184.625	-	-	184.625
Likwidacja	(584)	-	-	(270)	(854)
Dekonsolidacja (GK AB LOTOS Geonafta) (1)	-	(28.042)	-	-	(28.042)
Pozostałe	(1.495)	-	-	270	(1.225)
Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2012 (dane przekształcone)	163.626	527.054	159.305	32.978	882.963
Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2012	63.340	41.741	6.156	20.280	131.517
Amortyzacja	10.309	49.017	965	2.054	62.345
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	(4.007)	-	(56)	(4.063)
Likwidacja	(584)	-	-	(270)	(854)
Dekonsolidacja (GK AB LOTOS Geonafta) (1)	-	(4.978)	-	-	(4.978)
Pozostałe	(728)	-	-	-	(728)
Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2012 (dane przekształcone)	72.337	81.773	7.121	22.008	183.239
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości 1 stycznia 2012	3	-	64.311	26	64.340
Utworzenie	-	14.504	74.481	-	88.985
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	(296)	(1.964)	-	(2.260)
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości 31 grudnia 2012	3	14.208	136.828	26	151.065
Wartość księgowa netto 31 grudnia 2012 (dane przekształcone)	91.286	431.073	15.356	10.944	548.659