13. Rzeczowe aktywa trwałe

w tysiącach złotych	31 grudnia 2013	31 grudnia 2012
Grunty	456.390	428.922
Budynki, budowle	3.414.803	3.497.440
Urządzenia techniczne i maszyny	4.728.815	4.244.449
Środki transportu, pozostałe	442.857	491.533
Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy	822.818	888.829
Rzeczowe aktywa trwałe z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych	182.691	134.677
Razem	10.048.374	9.685.850

Zmiany stanu w rzeczowych aktywach trwałych

w tysiącach złotych	Grunty	Budynki, budowle	Urządzenia techniczne i maszyny	Środki transportu, pozostałe	Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy	Rzeczowe aktywa trwałe z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych	Razem
Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2013	443.869	4.623.749	5.637.734	1.093.450	2.097.646	198.975	14.095.423
Zakup	1.234	9.020	15.286	28.892	429.481	76.475	560.388
Nabycie aktywów Heimdal	-	-	339.772	-	-	-	339.772
Z rozliczenia rzeczowych aktywów trwałych w toku budowy	29.692	125.822	196.741	59.885	(427.614)	-	(15.474)
Aport nakładów na zagospodarowanie złóż B-4, B-6 do spółki Baltic Gas Sp. z o.o. i wspólnicy sp.k. (1)	-	-	-	-	(2.363)	(48.287)	(50.650)
Przeklasyfikowanie do aktywów przeznaczonych do sprzedaży (2)	(923)	(23.556)	(21.676)	(1.717)	(29.273)	-	(77.145)
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	27	(44.968)	(4.054)	(190.671)	(10)	(239.676)
Koszty finansowania zewnętrznego	-	-	-	-	1.842	-	1.842
Aktywa z tytułu likwidacji kopalń ropy naftowej	-	(1.404)	265.345 (3)	-	11.995	-	275.936
Sprzedaż	(952)	(3.449)	(6.715)	(2.647)	(33)	-	(13.796)
Likwidacja	-	(5.968)	(13.043)	(186.258)(4)	(37)	-	(205.306)
Dekonsolidacja (LOTOS Tank Sp. z o.o.) (1)	-	(3.987)	(1.944)	(8.026)	(5)	-	(13.962)
Pozostałe	14	3.196	12.587	(34.670)	(3.875)	(1.994)	(24.742)
Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2013	472.934	4.723.450	6.379.119	944.855	1.887.093	225.159	14.632.610

w tysiącach złotych	Grunty	Budynki, budowle	Urządzenia techniczne i maszyny	Środki transportu, pozostałe	Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy	Rzeczowe aktywa trwałe z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych	Razem
Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2013	14.006	1.102.084	1.376.212	600.671	-	-	3.092.973
Amortyzacja	1.492	199.073	296.209	90.835	-	-	587.609
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	1	(20)	(2.999)	-	-	(3.018)
Przeklasyfikowanie do aktywów przeznaczonych do sprzedaży (1)	(70)	(3.734)	(4.806)	(960)	-	-	(9.570)
Likwidacja	-	(3.546)	(11.611)	(186.371)(2)	-	-	(201.528)
Dekonsolidacja (LOTOS Tank Sp. z o.o.) (3)	-	(831)	(694)	(241)	-	-	(1.766)
Pozostałe	71	(421)	(5.466)	(732)	-	-	(6.548)
Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2013	15.499	1.292.626	1.649.824	500.203	-	-	3.458.152
Odpisy z tytułu utraty wartości 1 stycznia 2013	941	24.225	17.073	1.246	1.208.817	64.298	1.316.600
Utworzenie	952	13.866	2.058	593	1.824	26.842	46.135
Przeklasyfikowanie do aktywów przeznaczonych do sprzedaży (1)	(669)	(15.221)	(13.611)	(201)	(19.855)	-	(49.557)
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	-	-	-	(125.779)	-	(125.779)
Wykorzystanie / Rozwiązanie	(179)	(6.849)	(5.040)	(91)	(732)	(48.672)	(61.563)
Pozostałe	-	-	-	248	-	-	248
Odpisy z tytułu utraty wartości 31 grudnia 2013	1.045	16.021	480	1.795	1.064.275	42.468	1.126.084
Wartość księgowa netto 31 grudnia 2013	456.390	3.414.803	4.728.815	442.857	822.818	182.691	10.048.374

w tysiącach złotych	Grunty	Budynki, budowle	Urządzenia techniczne i maszyny	Środki transportu, pozostałe	Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy	Rzeczowe aktywa trwałe z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych	Razem
Wartość księgowa brutto 1 stycznia 2012	414.608	4.502.781	5.556.750	1.032.442	1.766.080	138.254	13.410.915
Zakup	-	41	3.309	67.828	591.824	65.264	728.266
Z rozliczenia rzeczowych aktywów trwałych w toku budowy	29.782	115.937	84.385	32.758	(280.799)	-	(17.937)
Objęcie kontrolą (GK AB LOTOS Geonafta) (1)	4	16	33.138	433	2.073	-	35.664
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	(146)	(8.868)	(11.392)	(36.265)	(147)	(56.818)
Przeklasyfikowanie rzeczowych aktywów z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych (2)	-	-	4.396	-	-	(4.396)	-
Koszty finansowania zewnętrznego	-	-	-	-	11.299	-	11.299
Aktywa z tytułu likwidacji kopalń ropy naftowej	-	11.823	(930)	-	56.506	-	67.399
Sprzedaż	(94)	(3.723)	(6.523)	(5.356)	(2.693)	-	(18.389)
Likwidacja	(429)	(3.134)	(3.763)	(6.738)	-	-	(14.064)
Dekonsolidacja (GK AB LOTOS Geonafta) (1)	(2)	(8)	(25.287)	(308)	(1.037)	-	(26.642)
Pozostałe	-	162	1.127	(16.217)	(9.342)	-	(24.270)
Wartość księgowa brutto 31 grudnia 2012	443.869	4.623.749	5.637.734	1.093.450	2.097.646	198.975	14.095.423
Skumulowane umorzenie 1 stycznia 2012	12.456	902.616	1.112.523	493.303	-	-	2.520.898
Amortyzacja	1.488	202.054	279.310	121.268	-	-	604.120
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	(7)	(1.938)	(7.697)	-	-	(9.642)
Sprzedaż	(25)	(1.033)	(5.866)	(3.406)	-	-	(10.330)
Likwidacja	-	(1.740)	(3.319)	(3.607)	-	-	(8.666)
Dekonsolidacja (GK AB LOTOS Geonafta) (1)	-	-	(6.541)	(92)	-	-	(6.633)
Pozostałe	87	194	2.043	902	-	-	3.226
Skumulowane umorzenie 31 grudnia 2012	14.006	1.102.084	1.376.212	600.671	-	-	3.092.973
Odpisy z tytułu utraty wartości 1 stycznia 2012	408	16.385	2.373	1.037	280.178	66.086	366.467
Utworzenie	940	9.157	15.234	616	943.512	364	969.823
Przeklasyfikowanie do aktywów przeznaczonych do sprzedaży	-	-	-	(390)	-	-	(390)
Różnice kursowe z przeliczenia jednostek zagranicznych	-	-	-	-	(12.764)	(119)	(12.883)
Przeklasyfikowanie aktywów z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych (2)	-	-	2.033	-	-	(2.033)	-
Dekonsolidacja (GK AB LOTOS Geonafta) (1)	-	-	(2.033)	-	-	-	(2.033)
Wykorzystanie / Rozwiązanie	(407)	(1.317)	(534)	(13)	(2.109)	-	(4.380)
Pozostałe	-	-	-	(4)	-	-	(4)
Odpisy z tytułu utraty wartości 31 grudnia 2012	941	24.225	17.073	1.246	1.208.817	64.298	1.316.600
Wartość księgowa netto 31 grudnia 2012	428.922	3.497.440	4.244.449	491.533	888.829	134.677	9.685.850

Rzeczowe aktywa trwałe użytkowane na podstawie leasingu finansowego

w tysiącach złotych	31 grudnia 2013			31 grudnia 2012
	Wartość księgowa brutto	Skumulowane umorzenie	Wartość księgowa netto	Wartość księgowa brutto	Skumulowane umorzenie	Wartość księgowa netto
Urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu	198.737	47.379	151.358	199.202	31.316	167.886

Grupa na podstawie umów leasingu finansowego użytkuje głównie aktywa związane z taborem kolejowym.

W poniższej tabeli przedstawiono pozycje, w których ujęto amortyzację rzeczowych aktywów trwałych:

w tysiącach złotych	za rok zakończony 31 grudnia 2013	za rok zakończony 31 grudnia 2012
Koszt własny sprzedaży	496.122	503.547
Koszty sprzedaży	58.575	52.025
Koszty ogólnego zarządu	21.609	32.207
Zmiana stanu produktów oraz korekta kosztu własnego	11.303	16.341
Razem	587.609	604.120

Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość aktywowanych kosztów finansowania w rzeczowych aktywach trwałych w toku budowy wynosiła 43.009 tys. zł (31 grudnia 2012 : 43.211 tys. zł ). 

W roku 2013 wartość aktywowanych kosztów finansowania w rzeczowych aktywach trwałych w toku budowy wynosiła 1.842 tys. zł (w roku 2012 : 11.299 tys. zł ).

Na dzień 31 grudnia 2013 roku nie ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej przyszłe zobowiązania umowne Grupy dotyczące nakładów na rzeczowe aktywa trwałe wynosiły 582.966 tys. zł i dotyczyły głównie nabycia platformy wiertniczej, szerzej opisano w nocie 37 (31 grudnia 2012 : 74.594 tys. zł ).

Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość rzeczowych aktywów trwałych stanowiących zabezpieczenie zobowiązań Grupy wynosiła 7.877.463 tys. zł (31 grudnia 2012 : 7.150.215 tys. zł ).

Aktywa z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych 

Grupa ponosi nakłady na rzeczowe aktywa trwałe związane z poszukiwaniem i oceną zasobów mineralnych. W 2013 roku nakłady w kwocie 76.475 tys. zł dotyczyły głównie aktywów związanych ze złożami B - 8, B - 28 na Morzu Bałtyckim (w roku 2012 : 65.264 tys. zł ). Wartość przepływów pieniężnych związanych z poniesionymi nakładami na rzeczowe aktywa trwałe z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych w roku 2013 wynosiły 74.360 tys. zł (w roku 2012 : 64.296 tys. zł ), natomiast wartość zobowiązań inwestycyjnych z nimi związanych na dzień 31 grudnia 2013 roku wynosiła 2.115 tys. zł (31 grudnia 2012 : 968 tys. zł ).

Grupa zalicza rzeczowe aktywa trwałe do aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych do czasu gdy uzyska pewność technicznej wykonalności i ekonomicznej zasadności wydobywania odkrytych zasobów. Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość rzeczowych aktywów trwałych, dla których potwierdzono techniczną wykonalność i ekonomiczną zasadność wydobycia zasobów mineralnych wynosiła 102.678 tys. zł (31 grudnia 2012 : 109.030 tys. zł ), a koszty ich amortyzacji w roku 2013 6.786 tys. zł (w roku 2012 : 7.300 tys. zł ). Na dzień kończący okres sprawozdawczy aktywa te nie są zatem prezentowane w pozycji rzeczowych aktywów trwałych z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych a w ramach rzeczowych aktywów trwałych wchodzących w skład infrastruktury wydobywczej, amortyzowanych metodą naturalną (odpowiednio wg poszczególnych grup majątku).

Aktywa z tytułu likwidacji i rekultywacji 

Grupa w ramach rzeczowych aktywów trwałych wchodzących w skład infrastruktury wydobywczej, amortyzowanych metodą naturalną wykazuje aktywa na przyszłe koszty likwidacji kopalń ropy naftowej i gazu. Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość netto aktywów z tytułu likwidacji kopalń ropy naftowej i gazu wynosiła 421.667 tys. zł (31 grudnia 2012 : 188.523 tys. zł ) i w przeważającej części dotyczyła aktywów związanych z projektem YME oraz Heimdal w Norwegii, opisanych w dalszej części noty. 

Ponadto w ramach rzeczowych aktywów trwałych Grupa wykazuje aktywo na likwidację podwodnego rurociągu eksploatowanego przez spółkę Energobaltic Sp. z o.o. Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość netto tego aktywa wynosiła 3.653 tys. zł (31 grudnia 2012: 4.045 tys. zł).

Odpisy z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych 

W 2013 roku Grupa dokonała aktualizacji wartości rzeczowych aktywów trwałych. Odpisy z tytułu utraty wartości wynosiły ogółem 46.135 tys. zł (w roku 2012 : 969.823 tys. zł ), natomiast odwrócenie odpisów 58.728 tys. zł (w roku 2012: 1.528 tys. zł ). 

Segment wydobywczy 

W 2013 roku spółka LOTOS Petrobaltic S.A. w związku z brakiem przemysłowego przepływu węglowodorów podjęła decyzję o dokonaniu odpisu z tytułu utraty wartości nakładów poniesionych na strukturę i odwiert na złożu B - 28 w kwocie 26.842 tys. zł. Ponadto spółka LOTOS Petrobaltic S.A. odwróciła w 2013 roku odpis z tytułu utraty wartości aktywów związanych ze złożami gazowymi B - 4, B - 6, które wniosła aportem do spółki Baltic Gas (patrz nota 2). Nakłady na poszukiwania złóż gazowych w obszarach B - 4 i B – 6 ponoszone w ubiegłych latach przez spółkę LOTOS Petrobaltic S.A. w całości były objęte odpisami z tytułu utraty wartości. 

W 2012 roku Grupa przeprowadziła testy na utratę wartości projektu YME, w wyniku których dokonano ich odpisania w kwocie 935.247 tys. zł . Szczegółowa informacja na temat projektu YME została przedstawiona w dalszej części noty. 

Segment produkcji i handlu 

W 2013 roku spółka LOTOS Paliwa Sp. z o.o. dokonała odpisu z tytułu utraty wartości aktywów dotyczących stacji paliw w kwocie 11.912 tys. zł. Wartość odzyskiwalną aktywów trwałych sieci stacji paliw ustalono w oparciu o wartości użytkowe pojedynczych stacji stosując metodę zdyskontowanych przepływów finansowych. Wyliczenie dotyczące przyszłych przepływów pieniężnych, zostało dokonane na podstawie prognoz przepływów pieniężnych na okres 5 lat, przygotowanych w oparciu o projekcje budżetowe na rok 2014 oraz plan wpływów i wypływów środków pieniężnych w latach następnych w oparciu o strategię rozwoju do roku 2018. Wartość rezydualna dla zdyskontowanych przepływów pieniężnych została obliczona w oparciu o wzór renty wieczystej ze wzrostem. Zastosowano ekstrapolację dotyczącą przepływów pieniężnych wykraczających poza okres 5 lat przy użyciu stałej stopy wzrostu w wysokości 1,84% (w roku 2012: 1,94%) w oparciu o ilościową prognozę dynamiki wzrostu konsumpcji paliw w Polsce w latach 2009 – 2020. Średni ważony koszt kapitału WACC netto według struktury finansowania dla spółki LOTOS Paliwa Sp. z o.o. przyjęto na poziomie 7,16% (w roku 2012: 7,53%). Indywidualnie wyliczone dla każdego ośrodka wypracowującego środki pieniężne zdyskontowane przepływy zostały ubruttowione. 

Obliczenie wartości użytkowej ośrodków generujących środki pieniężne jest najbardziej wrażliwe na następujące zmienne:

• marża brutto, która bazuje na średnich wartościach marż jednostkowych w okresie poprzedzającym okres budżetowy (przyjęto średni spadek marży w stosunku do roku poprzedzającego o 8%),
• stopy dyskontowe, które odzwierciedlają ryzyka typowe dla ośrodka generującego przepływy pieniężne (przyjęto medianę kwotowań 5 letnich obligacji w PLN z listopada 2013 roku),
• wolumeny bazujące na dynamice wzrostu konsumpcji paliw (założono wzrost o 5%),
• udział w rynku w okresie budżetowym (przyjęto stabilny udział w rynku),
• stopa wzrostu zastosowana do szacowania przepływów pieniężnych poza okres budżetowy, która bazuje na ilościowej prognozie dynamiki konsumpcji paliw w Polsce w latach 2013 – 2020 opartej na raportach GUS, NBP i JBC w przypadku benzyn i na konsensusie prognoz rynkowych PKB. 

W przypadku oszacowania wartości użytkowej stacji paliw, Zarząd jest przekonany, że żadna racjonalnie możliwa zmiana jakiegokolwiek kluczowego założenia określonego powyżej nie spowoduje, iż wartość bilansowa znacząco przekroczy ich wartość odzyskiwalną. 

W 2012 roku spółka LOTOS Asfalt Sp. z o.o. w związku z wolniejszym tempem dochodzenia do pierwotnie zakładanych wolumenów sprzedaży wyrobów gotowych i ponoszeniem straty w ww. obszarze działalności przeprowadziła test na utratę wartości aktywów związanych z Zakładem Materiałów Hydroizolacyjnych, dokonując analizy zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych planowanych do wygenerowania przez ten zakład w latach 2013 – 2017. W wyniku testu dokonano odpisania aktywów w pełnej wysokości tj. w kwocie 22.840 tys. zł . Test przeprowadzono przy założeniach przewidywanego stopniowego wzrostu wolumenów sprzedaży: o 35% w roku 2013 (w porównaniu z rokiem 2012), o 10% (w latach 2014 - 2017 rok do roku), z uwzględnieniem korekty o przewidywaną inflację na poziomie 2,44% - 2,74% (w latach 2014 - 2017) i z założeniem średnioważonego kosztu kapitału na poziomie 11,17%. W 2013 roku w związku ze sprzedażą ww. aktywów spółka LOTOS Asfalt Sp. z o.o. odwróciła odpis w kwocie 8.000 tys. zł.

Informacja dotycząca udziałów w norweskich koncesjach wydobywczych i poszukiwawczych - YME

Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy obejmują m.in. nakłady poniesione przez należąca do grupy kapitałowej GK LOTOS Petrobaltic S.A. spółkę LOTOS Exploration and Production Norge AS („LOTOS E&P Norge AS”) na zakup udziałów w norweskich koncesjach wydobywczych oraz nakłady na zagospodarowanie dotyczące udziałów w złożu YME w kwocie 1.588 mln zł (3.207 mln NOK).

Grupa przeprowadziła test na utratę wartości projektu YME na dzień 31 grudnia 2013 roku, którego wynik nie wykazał konieczności dokonywania aktualizacji wartości aktywów tego przedsięwzięcia.

Przeprowadzając test na utratę wartości aktywów związanych ze złożem YME na dzień 31 grudnia 2013 roku, Grupa zastosowała taką samą metodę weryfikacji wartości odzyskiwalnej nakładów jak przy dokonywaniu testu na utratę wartości na dzień 31 grudnia 2012 roku.

Test został wykonany w oparciu o szacowane wartości użytkowe, z zastosowaniem metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych dla posiadanych przez spółkę LOTOS E&P Norge AS udziałów w zasobach węglowodorów w ramach koncesji wydobywczych obejmujących projekt YME. Dla potrzeb szacunków uwzględniono zmienność notowań cen ropy naftowej o +/-15%/ bbl (za baryłkę ropy ) względem prognozowanych cen ropy Brent według stanu na dzień 31 grudnia 2013 roku, a także wahania kursu USD/NOK o +/-15%, i odchyleń +/-15% względem wielkości zasobów złoża YME oraz średni ważony koszt kapitału w wysokości 7,5% po uwzględnieniu opodatkowania krańcową stopą opodatkowania 78% (obowiązującą w Norwegii). Dla potrzeb testu na dzień 31 grudnia 2013 roku przyjęto scenariusz zakładający rozpoczęcie produkcji ze złoża YME w 2018 roku.

Przy powyżej określonych założeniach ustalono, że wartość aktywów związanych ze złożem YME na dzień 31 grudnia 2013 roku jest niższa od górnej granicy przedziałów wartości odzyskiwalnych i wobec tego na koniec grudnia 2013 roku nie dokonano odpisu aktualizującego testowane aktywa.

Ponadto w związku z rozważaniem możliwości wyjścia spółki LOTOS E&P Norge AS z projektu zagospodarowania tego złoża, Grupa wyliczyła wartość odzyskiwalną aktywów na podstawie szacowanej wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży związane z przeprowadzeniem transakcji. Na potrzeby określenia możliwej do uzyskania ceny sprzedaży udziałów w złożu YME skalkulowano ich wartość na podstawie potwierdzonych zasobów ropy naftowej (wg kategorii 2P – zasoby pewne i zasoby prawdopodobne) oraz ceny za jednostkę zasobów dla podobnych transakcji rynkowych, dla złóż o zbliżonym poziomie zagospodarowania i przy uwzględnieniu wartości pozycji podatkowej. Ustalona w ten sposób, możliwa do uzyskania cena sprzedaży, potwierdziła realizowalność wartości aktywów związanych ze złożem YME ujętych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym na dzień 31 grudnia 2013 roku, co jest jednoznaczne z brakiem konieczności dokonywania dalszych odpisów.

Jak przedstawiono w nocie 35.1 w dniu 12 marca 2013 roku operator złoża YME - spółka Talisman Energy Norge AS („Talisman”, „Operator”) i dostawca platformy MOPU (ang. Mobile Operating and Production Unit) przeznaczonej do eksploatacji złoża YME - spółka Single Buoy Moorings Inc. („SBM”) ogłosiły informację o zawarciu porozumienia w sprawie usunięcia wadliwej i ewakuowanej od połowy lipca 2012 roku platformy ze złoża YME oraz zakończenia obowiązywania wszystkich dotychczas zawartych pomiędzy stronami umów i porozumień w związku z realizacją projektu YME.

Na dzień 31 grudnia 2013 roku, łączna wartość dotychczasowych odpisów aktualizujących koryguje wartość nakładów związanych z projektem YME o 1.051 mln zł (2.123 mln NOK). Wartość netto wykazywanych w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej nakładów na rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy dotyczące YME, z uwzględnieniem odpisu aktualizującego, wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 roku 537 mln zł (1.084 mln NOK).

Ze względu na dokonane w ubiegłych latach odpisy aktualizujące wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych na złoże YME oraz poniesione wcześniej straty i uzyskane z tego tytułu korzyści podatkowe możliwe do rozliczenia w przyszłości, na dzień 31 grudnia 2013 roku, Grupa rozpoznała w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej aktywo z tytułu odroczonego podatku dochodowego w łącznej kwocie 932  mln zł (1.882 mln NOK). Biorąc pod uwagę przepisy podatkowe obowiązujące w Norwegii, które nie ograniczają czasowo realizacji uzyskanych wcześniej korzyści podatkowych możliwych do rozliczenia w przyszłości, a także fakt nabycia w dniu 30 grudnia 2013 roku udziałów w aktywach Heimdal, (opisanych w dalszej części noty), w tym udziałów w złożach produkcyjnych, Grupa uważa, iż rozpoznane na dzień 31 grudnia 2013 roku aktywo z tytułu odroczonego podatku dochodowego jest w pełni realizowalne w wartości wykazanej w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.

W związku z dużą zmiennością rynku, w szczególności cen ropy naftowej, istnieje możliwość wystąpienia racjonalnie uzasadnionych zmian przyjętych założeń, a zmiany te mogą spowodować w przyszłości konieczność zmniejszenia wartości bilansowej aktywów związanych z projektem YME w wyniku przekroczenia ich wartości odzyskiwalnej. Z uwagi na powyższe, Grupa wskazuje na szereg niepewności, co do wysokości realizacji aktywów ujętych w związku ze złożem YME dotyczących między innymi:

• wahań rynkowych cen ropy naftowej,
• przyjętego przez konsorcjum wariantu nowego planu zagospodarowania złoża YME (tzw. „PDO”, ang. Plans for Development and Operation),
• szacowanej wielkości oraz rynkowej wartości wydobywalnych zasobów węglowodorów ze złoża YME uzależnionych od projektu zagospodarowania złoża,
• szacowanej wartości godziwej aktywów podatkowych uwzględnionych w teście na utratę wartości projektu YME,
• wartości zobowiązań rekultywacyjnych, w tym przejmowanych wraz z elementami podwodnej infrastruktury SBM w ramach porozumienia ogłoszonego 12 marca 2013 roku pomiędzy Operatorem projektu YME a SBM (patrz nota 35.1),
• ewentualnego terminu rozpoczęcia wydobycia ze złoża YME,
• terminu oraz kosztu usuniecia platformy MOPU ze złoża YME,
• zmienności kursów walut NOK/USD,
• stóp dyskontowych.

Informacja dotycząca nabycia udziałów w norweskich koncesjach wydobywczych i poszukiwawczych - Heimdal

18 października 2013 roku spółka należąca do grupy kapitałowej GK LOTOS Petrobaltic S.A. - LOTOS Exploration and Production Norge AS („LOTOS E&P Norge AS”) zawarła umowę z Centrica Resources (Norge) AS/Centrica Norway Limited („Centrica”, „Sprzedający”), podmiotami zależnymi brytyjskiej spółki Centrica Plc., w sprawie nabycia pakietu aktywów Heimdal na Norweskim Szelfie Kontynentalnym. W dniu 18 grudnia 2013 roku spółka LOTOS E&P Norge AS otrzymała zgodę organów administracyjnych w Norwegii na finalizację transakcji a 30 grudnia 2013 roku dostarczyła do Sprzedającego poświadczenie zapłaty oraz ustanowienia zabezpieczenia finansowego w postaci akredytywy stand-by w obrocie zagranicznym na poczet przyszłych zobowiązań likwidacyjnych infrastruktury wydobywczej.

W dniu 30 grudnia 2013 roku („dzień nabycia”) spełnione zostały wszelkie warunki zawieszające wykonanie ww. umowy i nastąpiło przeniesienie na LOTOS E&P Norge AS wszelkich istotnych korzyści i rodzajów ryzyka związanych z prawem własności do nabytych aktywów Heimdal. Transakcja została ujęta w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jako nabycie aktywów, zgodnie z regulacjami standardu MSR 31 „Wspólne przedsięwzięcia”.

Pakiet aktywów Heimdal obejmuje udziały w 14 licencjach na następujących złożach w centralnej części Morza Północnego:

Złoża	Status	Licencje	Udziały
Heimdal	infrastruktura przesyłowa (HUB), poszukiwanie	PL036BS	5%
Vale	wydobycie, poszukiwanie	PL036,PL249	25,75%
Skirne/Byggve	wydobycie	PL102	30%
Atla	wydobycie	PL102C	20%
Trell	poszukiwanie	PL102D	20%
Trell	poszukiwanie	PL102E	30%
Trell Carve-out Area	poszukiwanie	PL102F, PL102G	10%
Frigg Gamma Delta	odkryte	PL442	10%
Fulla	odkryte	PL362	50%
Fulla	odkryte	PL035B	50%
Rind	odkryte	PL026, PL026B	7,87%

W ramach licencji na gazowym złożu Heimdal, położonym 212 kilometrów na północny zachód od Stavanger, nie prowadzi się już produkcji, ale zlokalizowana na nim platforma nadal jest centrum przetwarzania i dystrybucji gazu ziemnego z Norweskiego Szelfu Kontynentalnego. Obecnie, ze względu na centralne położenie tego złoża, jego infrastruktura wykorzystywana jest do przetwarzania gazu z innych sąsiadujących złóż: Atla, Skirne, Vale oraz Huldra. Jednocześnie jest to punkt przesyłowy gazu sprzedażowego z systemu Oseberg Gas Transport. Możliwość przetwarzania oraz przesyłu gazu przez tzw. hub Heimdal stanowi około 15-20% eksportu gazu z Norwegii, co oznacza iż Heimdal jest jednym z kluczowych strategicznych punktów eksportu gazu z Norwegii do Europy Centralnej oraz do Wielkiej Brytanii. Operatorem koncesji Heimdal jest Statoil Petroleum AS, a pozostałymi udziałowcami są Total E&P Norge AS, Petoro AS oraz Centrica Norge. Wydobycie ze złóż produkcyjnych Atla, Skirne oraz Vale dla udziału LOTOS E&P Norge AS to około 5 tys. boe/dzień (baryłek ekwiwalentu ropy dziennie) i około 250 tys. toe rocznie (ton ekwiwalentu ropy rocznie).

Ze złóż Skirne/Byggve, Atla oraz Vale prowadzone jest wydobycie gazu ziemnego i kondensatu. Frigg Gamma Delta, Fulla oraz Rind stanowią nowo odkryte złoża, których zagospodarowanie możliwe jest do roku 2020 lub w okresie późniejszym. Ponadto Grupa uzyskała również dostęp do 6 koncesji poszukiwawczych. Na złożu Fulla dla koncesj PL362 oraz PL035 B spółka LOTOS E&P Norge AS ma status operatora, natomiast w ramach pozostałych koncesji występuje w roli partnera.

Rezerwy wydobywalne produkcyjnych złóż gazu (70%) i kondensatu (30%) przypadające na przejęte przez Grupę udziały w kategorii zasobów pewnych i prawdopodobnych (2P) kształtują się na poziomie 9 mln boe. Rezerwy odkrytych obiektów przed zagospodarowaniem określone w kategorii rezerw warunkowych (2C) wynoszą dla udziału LOTOS E&P Norge AS 31 mln boe.

Cena umowna udziałów w ww. 14 koncesjach w ramach transakcji Heimdal została określona przez strony na poziomie 175,8 mln USD, na dzień 1 stycznia 2013 roku, który umownie określa się jako tzw. efektywną, ekonomiczną datę transakcji, co jest zgodne z brzmieniem obowiązujących w Norwegii przepisów prawa podatkowego. Zakup i sprzedaż udziałów we wspólnych przedsięwzięciach na Norweskim Szelfie Kontynentalnym wymaga zatwierdzenia transakcji przez norweskie Ministerstwo Finansów w zakresie konsekwencji podatkowych. Wymóg taki nakładają ustawy o opodatkowaniu ropy naftowej, które dla stron umowy skutkują między innymi tym, że za tzw. efektywną datę transakcji dla celów podatkowych uznaje się dzień 1 stycznia oraz, że poza uzgodnioną ceną zakupu zapłata obejmuje odpowiedni udział w kapitale obrotowym oraz kwotę rozliczeń między dotychczasowymi partnerami wspólnego przedsięwzięcia, którego udziały są zbywane. Okres pomiędzy 1 stycznia (efektywną datą ekonomiczną transakcji) a datą faktycznego rozliczenia transakcji określa się mianem okresu przejściowego. Po sfinalizowaniu transakcji kupujący płaci uzgodnioną cenę nabycia i odbywa się także tzw. rozliczenie pro & contra, w ramach którego strony umowy rozliczają między sobą kapitał obrotowy, kwoty rozrachunków z tytułu rozliczeń z partnerami wspólnego przedsięwzięcia na dzień 1 stycznia oraz odpowiedni udział w pieniężnych przepływach netto z tytułu licencji dokonanych w okresie przejściowym.

Zakup aktywów Heimdal sfinansowano z kredytu bankowego, a pozostałą cześć ceny umownej 175,8 mln USD rozliczono w ramach opisanego wyżej mechanizmu pro & contra, tj. z przejętych przez LOTOS E&P Norge AS przepływów pieniężnych wygenerowanych między efektywną datą umowną zakupu (1 stycznia 2013 roku), a rzeczywistą datą finalizacji transakcji (datą nabycia, tj. 30 grudnia 2013 roku) w kwocie 72,16 mln USD.

W związku z wysokim poziomem aktywa z tytułu podatku odroczonego w księgach LOTOS E&P Norge AS, w roku 2013 nie wystąpi konieczność zapłaty podatku dochodowego od ww. przepływów pieniężnych, natomiast Sprzedający odzyska 278,9 mln NOK nadpłaty podatku dochodowego, po zrealizowanej cesji na LOTOS E&P Norge AS przepływów pieniężnych 72,16 mln USD, zaliczonych na poczet zapłaty ceny sprzedaży 175,8 mln USD. Rozliczenie to wynika ze specyfiki systemu podatkowego Norwegii i pozostaje bez wpływu na wynik finansowy Grupy.

Zaprezentowana w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym łączna wartość nabytych aktywów Heimdal wynosi 710,2 mln zł (1.433,8 mln NOK). Efekt rozliczenia transakcji nabycia pakietu aktywów Heimdal w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym zaprezentowano w tabeli poniżej:

Pozycja sprawozdawcza	w mln NOK	w mln PLN
I. Rzeczowe aktywa trwałe	634,2	314,1
II. Aktywa niematerialne	303,6	150,4
Wartość nabytych aktywów Heimdal po uwzględnieniu rozliczenia pro & contra z uwzględnieniem aktywowanych kosztów transakcji i szacunkowych przyszłych płatności warunkowych (I + II)	937,8	464,5
III. Aktywo na likwidację	496,0	245,7
Razem (I + II + III)	1.433,8	710,2
Rozliczenie ceny nabycia (A + B):	910,5	450,9
A. Zapłacona cena po uwzględnieniu rozliczenia pro & contra (175,8 mln USD - 72,16 mln USD)	631,6	312,8
B. Wynikająca z pro & contra kwota podatku dotycząca przepływów pieniężnych wygenerowanych w okresie przejściowym (kwota zapłacona przez Centrica do urzędu podatkowego w Norwegii, rozliczona z aktywem z tytułu podatku odroczonego LOTOS E&P Norge AS)	278,9	138,1
Aktywowane koszty związane z transakcją (C + D):	27,3	13,6
C. Kwota warunkowych przyszłych płatności wg umowy	10,2	5,1
D. Aktywowane koszty transakcyjne	17,1	8,5
E. Rezerwa na likwidację	496,0	245,7
Razem (A+B+C+D+E)	1.433,8	710,2

Nabyte rzeczowe aktywa trwałe obejmują urządzenia infrastruktury wydobywczej (urządzenia techniczne i maszyny), pozostałe nabyte aktywa zaliczono do aktywów niematerialnych z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych.

W ramach rzeczowych aktywów trwałych Grupa ujmuje aktywo na przyszłe koszty likwidacji morskiej kopalni ropy naftowej w kwocie 245.671 tys. zł (496.004 tys. NOK). Wartość tego aktywa zależy od aktualizacji szacunku rezerwy utworzonej z tego samego tytułu.

Kwota ujętej przez Grupę rezerwy rekultywacyjnej stanowi najlepszy możliwy szacunek przyszłych kosztów związanych z rekultywacją terenu i została ujęta w sprawozdaniu finansowym zgodnie z wymogami MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe” oraz realizacją obowiązku wynikającego z międzynarodowych wymogów dotyczących rekultywacji terenu. Szacowany okres rekultywacji w przypadku złóż objętych transakcją będzie miał miejsce w latach 2014-2035, w związku z czym kwota przyszłych kosztów została ustalona przez Grupę przy zastosowaniu 4,5% stopy dyskonta i 2% stopy inflacji. Informacje na temat rezerw na kopalnie ropy naftowej i gazu na Morzu Północnym zaprezentowano w nocie 30.1.

Na potrzeby sfinansowania akwizycji aktywów Heimdal, spółka LOTOS E&P Norge AS w dniu 11 grudnia 2013 roku podpisała umowę kredytu inwestycyjnego na łączną kwotę 110 mln USD. Całkowita kwota wykorzystania kredytu to 105 mln USD i uwzględnia płatności odsetek tytułem odroczonego rozliczenia z Centrica. Ostateczny termin całkowitej spłaty kredytu przypada na 31 grudnia 2016 roku.

Dostarczona Sprzedającemu gwarancja bankowa w formie akredytywy stand-by stanowi zabezpieczenie zobowiązań LOTOS E&P Norge AS wynikających z obowiązku likwidacji działalności na wyeksploatowanych nabytych kopalniach morskich ropy naftowej i gazu. Umowa udzielenia gwarancji bankowej została podpisana z PKO BP S.A. 11 grudnia 2013 roku i opiewa na kwotę 25 mln USD.

Informacja dotycząca perspektyw zagospodarowania złóż gazowych B - 4 i B - 6 

Nakłady na poszukiwania złóż gazowych na Morzu Bałtyckim w obszarach B - 4 i B – 6 ponoszone przez Grupę w ubiegłych latach, wykazane na dzień 31 grudnia 2012 roku w pozycji Rzeczowe aktywa trwałe w toku budowy w kwocie 593 tys. zł oraz w pozycji Aktywa z tytułu poszukiwań i oceny zasobów mineralnych w kwocie 48.672 tys. zł  były na dzień 31 grudnia 2012 roku objęte w całości odpisami z tytułu utraty wartości. W 2013 roku, w związku z kontynuacją projektu zagospodarowania złóż B – 4 i B – 6 w ramach umowy inwestycyjnej zawartej przez spółkę LOTOS Petrobaltic S.A. ze spółką CalEnergy Resources Poland Sp. z o.o., Grupa dokonała odwrócenia odpisu aktualizującego wartość tych nakładów w kwocie 48.273 tys. zł i wniesienia ich aportem do powołanej w tym celu spółki Baltic Gas spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnicy sp. k. na pokrycie objętych w tym podmiocie udziałów (patrz nota 2 ). Zgodnie z programem prac przygotowawczych, pozyskanie danych sejsmicznych i wybór wstępnej koncepcji zagospodarowania zaplanowano na lata 2013 i 2014. Po zakończeniu tego etapu, partnerzy będą mogli podjąć ostateczną decyzję inwestycyjną odnośnie zagospodarowania tych złóż.