Działalność operacyjna

Działalność operacyjna w Grupie Kapitałowej LOTOS skoncentrowana jest na prowadzeniu działalności rafineryjnej i dostarczaniu na rynek wysokiej jakości produktów przy jednoczesnym optymalnym wykorzystaniu potencjału produkcyjnego i minimalizacji niekorzystnego wpływu na środowisko.

Segment operacyjny obejmuje działalność rafinerii w Gdańsku – największego zakładu produkcyjnego w grupie kapitałowej oraz spółek zależnych o charakterze produkcyjnym i wspierającym. Do spółek tych zaliczają się: LOTOS Infrastruktura, LOTOS Serwis, LOTOS Lab, LOTOS Straż i LOTOS Ochrona.

Dokonania

Najważniejszym wydarzeniem w rafinerii Grupy LOTOS był postój remontowy, zrealizowany wiosną 2013 r. Był to pierwszy postój remontowy przeprowadzony po rozbudowie rafinerii w ramach Programu 10+. Prowadzenie postojów remontowych ma na celu przywrócenie pełnej sprawności urządzeń rafineryjnych, by mogły one bezpiecznie pracować. Tylko podczas postoju remontowego możliwe jest przeprowadzenie wielu inspekcji wymaganych przez Urząd Dozoru Technicznego. W trakcie postoju remontowego możliwe jest również przeprowadzenie modernizacji wymagających zatrzymania instalacji rafineryjnych. W rafinerii Grupy LOTOS postoje remontowe prowadzone są co cztery lata.

Postój remontowy 2013 zrealizowany został w założonym zakresie. Harmonogram postoju remontowego został przygotowany w oparciu o benchmarking przemysłu rafineryjnego – zakładany czas trwania remontu dla kluczowych instalacji nie był dłuższy niż średnia w Europie. Dodatkowo wykorzystano obecną konfigurację rafinerii – dwa niezależne ciągi destylacji ropy naftowej remontowane były z pewnym przesunięciem w czasie. Skróciło to okres całkowitego braku przerobu ropy w rafinerii. Dzięki temu wpływ zatrzymania rafinerii na rynkową dostępność produktów był mniejszy niż podczas poprzednich remontów.

Postój remontowy rafinerii wykorzystano do zrealizowania szeregu inwestycji optymalizujących procesy rafineryjne oraz odtworzeniowych, poprawiających sprawność urządzeń. Największe z nich to:

• modernizacja instalacji rozdziału gazów płynnych, dzięki czemu zwiększono zdolność przerobową instalacji i uzyskano lepszą jakość strumieni gazów płynnych,
• modernizacja kolumny na instalacji hydroodsiarczania i rozdziału benzyn, której bezpośrednim efektem było zwiększenie możliwości przerobu benzyny surowej w kierunku istotnie droższej benzyny gotowej oraz poprawa efektywności tego procesu,
• uruchomienie instalacji odzysku gazów zrzutowych, której celem było energetyczne zagospodarowanie gazów węglowodorowych spalanych wcześniej na pochodni. Wdrożenie projektu poprawiło efektywność energetyczną, zmniejszyło obciążenie środowiska (emisja CO₂, hałas) i wpłynęło na poprawę wizerunku firmy,
• wymiana wyeksploatowanych pieców na instalacjach hydroodsiarczania benzyn oraz rafinacji olejów. Nowe piece charakteryzują się wysoką sprawnością energetyczną i lepszymi parametrami operacyjnymi, dzięki czemu instalacje zasilane z tych pieców mogą uzyskiwać lepsze efekty produkcyjne.

Brak przerobu ropy niemal przez 30 dni wpłynął na obniżenie całkowitego przerobu ropy w 2013 r. w stosunku do roku poprzedniego. Przerób ropy wyniósł 8,7 mln ton. Oznacza to średnioroczne wykorzystanie zdolności przerobowych rafinerii na poziomie 82,9 %. W trakcie roku obciążenie rafinerii dostosowywane było do bieżącej sytuacji rynkowej, która przez niemal cały 2013 r. była trudna.

Dominującym gatunkiem przerabianej ropy, podobnie jak w latach ubiegłych, była rosyjska ropa REBCO. Jej udział wyniósł ok. 90,4% i był zbliżony do poprzednich lat. Pozostałą część surowca stanowiła ropa naftowa importowana drogą morską, w tym ok. 140 tys. ton ropy Rozewie dostarczonej przez LOTOS Petrobaltic. Nowym surowcem przerabianym w rafinerii w Gdańsku była ropa z Litwy, dzięki akwizycji spółki AB Geonafta przez LOTOS Petrobaltic. W 2013 r. do naszej rafinerii trafiło ok. 48 tys. ton ropy litewskiej. W trakcie całego roku nie było zakłóceń w dostawach surowca, które mogłyby wpłynąć na realizowany przerób ropy.

Przez cały 2013 r. sytuacja marżowa i popytowa preferowała maksymalizację produkcji tzw. średnich destylatów – olejów napędowych, paliwa lotniczego i lekkiego oleju opałowego. Suma tych produktów stanowiła niemal 56% całkowitej produkcji rafinerii.

Postój remontowy wpłynął na obniżenie współczynników wykorzystania zdolności przerobowych instalacji rafineryjnych. Jednak w przypadku instalacji hydrokrakingu zrealizowane w 2013 r. obciążenia były bardzo zbliżone do tych sprzed roku. Wynik ten jest w największym stopniu efektem bardzo krótkiego postoju instalacji hydrokrakingu 930 – instalacji wybudowanej w ramach Programu 10+. Instalacja ta została uruchomiona w 2011 r. i nie było potrzeby wykonywania znaczących prac remontowych.

Przez cały 2013 r. maksymalizowane było wykorzystywanie gazu ziemnego jako paliwa oraz surowca do produkcji wodoru. Zużycie gazu ziemnego wyniosło 372 tys. ton i było o 75% wyższe niż w 2012 r. Konsekwencją tego było zwiększenie produkcji gazów płynnych, benzyn i oleju opałowego – produktów, które były zużywane w rafinerii zanim uzyskano dostęp do gazu ziemnego.

Badania i rozwój

Nasza działalność badawczo-rozwojowa związana była z dalszą optymalizacją technologii produktów z bloku olejowego gdańskiej rafinerii. Najważniejszym osiągnięciem w dziedzinie badań i rozwoju technicznego w 2013 r. było opracowanie technologii produkcji oraz wyprodukowanie i sprzedaż oleju typu Bright Stock o podwyższonym wskaźniku lepkości nie niższym niż 95. Podwyższenie wskaźnika lepkości uzyskano poprzez zastosowanie pozostałości z frakcji parafinowej.
W 2013 r. w zakresie technologii produkcji asfaltów drogowych oraz olejów:

• dokonano przemysłowej walidacji nowego wyrobu MODBIT 45/80-55 CR - asfaltu modyfikowanego polimerami z dodatkiem gumy odzyskanej z odpadów gumowych, przeznaczonego do budowy trwałych i ekologicznych dróg;
• przeprowadzono laboratoryjną walidację wyrobu MODBIT 25/55-60 CR - asfaltu minimalizującego skutki usztywnienia się konstrukcji drogowej w bardzo niskiej temperaturze;
• zakończono badania olejów hydraulicznych L-HV na zgodność z wymaganiami Denison HF-0 celem pozyskania Aprobaty;
• prowadzono badania eksploatacyjne olejów do stacjonarnych silników zasilanych gazem ziemnym pod kątem uzyskania formalnego dopuszczenia ich do stosowania przez wybranych producentów silników;
• wprowadzenie nowych klas olejów silnikowych i przemysłowych w celu dostosowania ich do zróżnicowanych warunków klimatycznych na rynkach eksportowych;
• przedłużono 27 Aprobat i uzyskano 16 Aprobat dla nowych olejów smarowych.

Wyzwania w perspektywie realizacji strategii do 2015 r.

Działania realizowane w 2013 r. wpisywały się w założenia strategii biznesowej oraz społecznej odpowiedzialności do roku 2015. W najbliższych latach kontynuowane będą prace mające na celu dalsze zwiększanie efektywności rafinerii w Gdańsku. Kluczowe plany na najbliższe lata to:

• Zwiększenie efektywności produkcji wodoru w rafinerii poprzez budowę instalacji Węzła Odzysku Wodoru;
• Modernizacja czwartego kotła rafineryjnej elektrociepłowni do spalania paliwa gazowego;
• Kontynuowanie prac nad projektem kompleksu koksowania;
• Dopracowanie koncepcji produkcji wysokiej jakości baz olejowych na bazie frakcji parafinowej z instalacji hydrokrakingu MHC;
• Dalsze prace nad projektem kompleksu petrochemicznego;
• Budowa instalacji do rozładunku ropy naftowej z cystern kolejowych.

Perspektywy rozwoju do 2020 r.

Kierunki działań do 2020 r. w segmencie operacyjnym dotyczą przede wszystkim już rozpoczętych projektów, których efektem będzie poprawa efektywności ekonomicznej przerobu surowca w rafinerii w Gdańsku. Najważniejszymi wyzwaniami w tym obszarze będą:

• Projekt kompleksu instalacji koksowania wraz z instalacjami towarzyszącymi. Strona techniczna projektu jest już dosyć zaawansowana. Wyzwaniem będzie zapewnienie finansowania tego projektu oraz sprawna realizacja jego kolejnych faz. Doświadczenia zdobyte w trakcie realizacji Programu 10+ będą pomocnew sprawnej realizacji projektu koksowania.
• Projekt kompleksu petrochemicznego, który obecnie jest w fazie studiów wykonalności. Jeżeli projekt okaże się atrakcyjny ekonomicznie oraz dostępny pod względem możliwości jego sfinansowania, to jego realizacja będzie wielkim wyzwaniem i otworzy nowy rozdział w działalności Grupy Kapitałowej LOTOS.